F
6
Хууп, нега айнан секундига 50 марта тебраниш - 50 герц частота танланган, нега 10 герц эмас, нега 100 герц эмас, именно 50 герц?
Именно 50 гц тебраниш энергияни ишлаб чикариш, узатиш, фойдаланишда катнашадиган ЭЛЕКТР МОШИНАЛАР (генераторлар, трансформаторлар, эл. двигателлар) учун оптимал деб топилган. Частота 10 гц булганида, пастрок булганида яъни трансформаторлар кувватни у кадар трансформация кила олмасди, чунки транс эффективлиги частотага боглик, чунки транс эл. магнит майдон тебраниши - частотаси хисобига ишлайди, кувватни трансформация килади.
Агар частота паст булганида транснинг эффективлиги пасайиб кетар эди ва ичидаги соленоидга чулгамларни, чулгам сонини жуда куп урашга тугри келар эди ва трансларнинг габарити - размери жуда катта булиб кетар эди.
Агар частота паст булганида, махаллада, ТПда турадиган 400кВА лик трансни габарити подстанцияда турадиган жуда катта 1600кВА никидек булиб кетарди.
Эл. двигателлар хам шундай, частота паст булса 1.5кВт лик кичкина двигател 30 кВтдек катта корпусда булар эди масалан.
Агар частота 100 гц булганида эса, 50гц дан анча баланд булганида яъни, унда наоборот моторларни, трансларни габарити кичрайиб компактный булар эди, масалан 1000 КВА лик транс кичкинагина 160 кВАликдек жуда ихчам булар эди, зур булар эди, двигателлар устойчиво жуда стабильно ишлар эди, чунки транс, двигателларни эффективлиги частотага тугри пропорционал.
ЛЕКИН !! бошка тарафдан частотанинг баландлиги транс ичидаги соленоидида каттагина уюрма токлар - Фуко токлари кузгаб юбориб транс ичи чуг булиб кизиб кетар эди, потерия жуда баланд булар эди. Эл. двигателда хам шундай, унинг хам статорида соленоид бор, уям яхшигина кизир эди, уюрма, дайди токлардан.
частота бадандрок булса бир тарафдан яхши, лекин бу тарафи хам бор...
50 гцда хам Фуко токлари хосил булади, потерия бор бунда хам, лекин анча кам, чидаса буладиган даражада, бир йил ичида бекорга сарф булиб кетган энергия - кВт*соатларга угирса нисбатан чидаса буладиган кийматда дегани яъни.
Именно саноатда, энерготизимда 45 - 65 гц ораси энг оптимал частота деб топилган.
Шу диапазонда бир тарафдан частота тасирида кузгаладиган уюрма токлар, дайди токлар, хуллас потериега сабаб буладиган керакмас токлар жуда катта булиб кетмайди, 2 - тарафдан транс, двигателлар габарити жуда бесунакай, катта, купол булиб кетмайди, уртача булади хаммаси.
Частота шу оптимал частота диапазонидан камайса хам бир бало, купайса хам бир бало.
#ulugbek